Làng nghề làm nón lá không chỉ đơn thuần là một nghề thủ công truyền thống mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa và đời sống của người dân xứ Huế. Trong số những làng nghề nổi tiếng, làng nghề làm nón lá Mỹ Lam ở xã Phú Mỹ, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế nổi bật với những chiếc nón bài thơ tinh tế, mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đất này.
Nón lá – Biểu tượng của sự dịu dàng

Chiếc nón lá không chỉ là một phụ kiện che mưa, che nắng mà còn là biểu tượng của sự dịu dàng và kín đáo của phụ nữ Việt Nam. Những hình ảnh về chiếc nón lá đã được ghi vào thơ ca, như câu thơ nổi tiếng:
“Ai đến xứ Huế mơ mộng
Mang về chiếc nón lá làm quà tặng.”
Hình ảnh chiếc nón gắn liền với vẻ đẹp thanh tao của người phụ nữ Huế từ bao đời nay.
Lịch sử hình thành và phát triển
Nghề làm nón lá bài thơ đã tồn tại hàng trăm năm với nhiều làng nghề truyền thống như Dạ Lê, Sịa, Phú Cam, Kim Long… Trong số đó, làng nghề làm nón lá Mỹ Lam đã khẳng định được vị thế riêng biệt của mình. Tọa lạc bên dòng sông Như Ý, cách trung tâm Huế khoảng 8km về phía Đông, làng Mỹ Lam đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích nghệ thuật làm nón.
Với hơn 160 năm hình thành và phát triển, nghề làm nón ở đây không chỉ nuôi sống bao thế hệ mà còn giữ gìn được nét văn hóa đặc sắc của địa phương. Hiện nay, khoảng 80% hộ gia đình trong làng vẫn duy trì nghề truyền thống này.
Quy trình chế tác nón lá
Việc chế tác một chiếc nón lá không hề đơn giản. Nó đòi hỏi sự cẩn thận và khéo léo qua nhiều công đoạn khác nhau. Đầu tiên, người nghệ nhân phải lựa chọn loại lá phù hợp để đảm bảo độ bền và tính thẩm mỹ cho chiếc nón. Lá dừa hoặc lá gồi xanh nhạt thường được ưa chuộng.

Sau khi chọn được nguyên liệu, các nghệ nhân sẽ ủi lá để chúng trở nên thẳng và mịn màng hơn. Tiếp theo là công đoạn uốn vành, lợp lá, cắt hoa văn và chằm lại sao cho hoàn hảo. Mỗi chiếc nón hoàn thiện thường trải qua 16 lớp vòng để đảm bảo tính chắc chắn.
Khi chiếc nón trắng đã được may xong, người thợ sẽ đặt hoa văn giữa hai lớp lá sao cho cân đối. Những hoa văn này thường thể hiện các biểu tượng đặc trưng của Huế như cầu Trường Tiền hay núi Ngự Bình.
Nón bài thơ – Nghệ thuật độc đáo
Một trong những điểm đặc biệt nhất của làng nghề làm nón lá Mỹ Lam chính là những chiếc nón bài thơ. Đây không chỉ là một sản phẩm thủ công mà còn là tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Những chiếc nón này thường có những câu thơ ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa được cắt bằng giấy bóng ngọc và ghép vào giữa các lớp lá.

Những biểu tượng như cầu ngói Thanh Toàn hay Ngọ Môn thường xuất hiện trên nền trắng tinh khôi của chiếc nón. Khi ánh sáng chiếu vào, các hoa văn này hiện lên rõ ràng và đẹp mắt, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với du khách.
Giá trị văn hóa và kinh tế
Năm 2013, làng nghề làm nón lá Mỹ Lam đã được công nhận là làng nghề truyền thống của Huế, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa quý giá này. Việc công nhận này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn thu hút thêm lao động có tay nghề tham gia vào ngành nghề này.
Sản phẩm từ làng nghề làm nón lá ngày càng trở nên phổ biến trong giới du lịch. Những chiếc nón bài thơ không chỉ đơn thuần là món quà lưu niệm mà còn mang theo giá trị văn hóa sâu sắc về con người và vùng đất Huế.
Kết luận
Làng nghề làm nón lá Mỹ Lam không chỉ góp phần tạo ra những sản phẩm độc đáo mà còn gìn giữ bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng đất cố đô. Với sự kết hợp giữa nghệ thuật chế tác tinh xảo và ý nghĩa sâu sắc trong từng chiếc nón, nơi đây chắc chắn sẽ tiếp tục thu hút sự quan tâm từ du khách trong nước cũng như quốc tế.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về làng nghề làm nón lá, hãy truy cập Fanpage để có thêm thông tin hữu ích nhé!